Trong thực tế, rất nhiều người cho người thân, bạn bè hoặc đối tác vay tiền chỉ bằng một tờ giấy viết tay, thậm chí chỉ qua lời hứa miệng mà không thực hiện thủ tục công chứng. Việc cho vay không công chứng vẫn có giá trị pháp lý nếu đủ căn cứ, nhưng trong một số trường hợp có thể khiến người cho vay rơi vào thế “mất trắng” vì không có cơ sở để đòi nợ. Vậy khi nào giao dịch vay không công chứng vẫn được bảo vệ, và khi nào có nguy cơ mất tiền?
>>> Xem thêm: Đừng để một chữ ký thiếu công chứng đẩy bạn vào vòng kiện tụng – hãy xem tại sao nên công chứng hợp đồng vay tiền.
1. Cho vay không công chứng có hợp pháp không?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa bên cho vay và bên vay, trong đó bên vay có nghĩa vụ hoàn trả tài sản theo thời hạn, địa điểm và lãi suất (nếu có) đã thỏa thuận.
Luật không bắt buộc hợp đồng vay tiền giữa cá nhân với nhau phải được công chứng, trừ khi các bên có yêu cầu hoặc pháp luật chuyên ngành (trường hợp thế chấp tài sản là bất động sản) có quy định khác.
Vì vậy, cho vay không công chứng là hợp pháp và vẫn được công nhận nếu các bên có thỏa thuận rõ ràng, bằng chứng rõ ràng về việc vay và giao nhận tiền.
2. Khi nào cho vay không công chứng có nguy cơ mất trắng?
2.1 Không có chứng cứ chứng minh khoản vay
Nếu người cho vay không giữ lại được giấy tờ gì chứng minh việc vay mượn (như giấy vay, tin nhắn, chuyển khoản…), thì khi xảy ra tranh chấp sẽ rất khó chứng minh nghĩa vụ của bên vay. Trong trường hợp này, Tòa án có thể bác yêu cầu nếu không có đủ chứng cứ.
2.2 Giấy vay không ghi rõ thông tin, không có chữ ký
Nhiều giấy vay tiền viết tay không ghi rõ họ tên, số tiền, ngày vay, ngày trả hoặc không có chữ ký bên vay. Điều này khiến việc xác định nghĩa vụ vay trở nên thiếu cơ sở pháp lý, và Tòa án có thể từ chối công nhận hiệu lực của giấy vay.
2.3 Bên vay chối bỏ nghĩa vụ, không có xác nhận giao tiền
Trong trường hợp không có xác nhận về việc đã giao tiền, hoặc bên vay phủ nhận hoàn toàn việc vay mượn, người cho vay có thể không chứng minh được giao dịch đã xảy ra, dẫn đến việc không đòi lại được tiền.
Trường hợp 1: Bà L cho cháu họ vay 100 triệu đồng chỉ qua tin nhắn điện thoại. Sau 6 tháng, người vay không trả và chối bỏ khoản vay. Bà L không có giấy vay, cũng không chuyển khoản mà đưa tiền mặt. Khi khởi kiện, Tòa bác yêu cầu vì không có bằng chứng rõ ràng chứng minh quan hệ vay tiền.
Trường hợp 2: Anh T cho bạn vay 300 triệu đồng, có viết giấy vay tiền ghi rõ họ tên, số tiền, ngày vay, thời hạn trả, có chữ ký hai bên. Dù không công chứng, nhưng khi xảy ra tranh chấp, Tòa án vẫn tuyên người vay phải trả tiền vì giấy vay là chứng cứ hợp pháp.
4. Làm sao để đảm bảo quyền lợi khi cho vay không công chứng?
Luôn lập văn bản: Dù là người thân, bạn bè, vẫn nên lập giấy vay tiền hoặc hợp đồng vay, ghi rõ họ tên, số tiền, thời hạn trả, lãi suất (nếu có) và chữ ký đầy đủ.
Giữ bằng chứng giao nhận tiền: Nếu chuyển khoản, lưu giữ sao kê ngân hàng. Nếu đưa tiền mặt, nên có người làm chứng hoặc ký xác nhận giao tiền.
Có thể ghi âm, chụp hình thỏa thuận (trong giới hạn pháp luật cho phép) để làm chứng cứ.
Nếu số tiền lớn hoặc có tài sản bảo đảm, nên lập hợp đồng công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm.
>>> Xem thêm: So sánh chi phí công chứng giữa các văn phòng công chứng tại Hà Nội và TP.HCM
5. Có nên công chứng hợp đồng vay không?
Công chứng không bắt buộc nhưng là cách tăng cường giá trị pháp lý của hợp đồng vay. Khi công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng, hợp đồng sẽ có giá trị chứng cứ vững chắc, dễ dàng sử dụng khi khởi kiện hoặc thi hành án.
Kết luận
Cho vay không công chứng vẫn có thể được pháp luật công nhận nếu các bên có thỏa thuận rõ ràng và chứng cứ đầy đủ. Tuy nhiên, nếu sơ suất trong việc lập giấy tờ hoặc không giữ được bằng chứng giao dịch, người cho vay có thể phải đối mặt với nguy cơ mất trắng. Do đó, dù là người thân hay quen biết lâu năm, việc lập văn bản rõ ràng và có cơ sở pháp lý luôn là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi của chính mình.
Nếu bạn đang cần hỗ trợ soạn thảo giấy vay tiền, xác minh tính pháp lý giao dịch vay mượn hoặc khởi kiện đòi nợ, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 để được hỗ trợ chuyên sâu và hiệu quả.
>>> Xem thêm: Những thông tin nào cần chú ý khi kiểm tra sổ đỏ để tránh tranh chấp?
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
