Trong các giao dịch dân sự, đặc biệt là khi cho vay số tiền lớn, việc đảm bảo nghĩa vụ trả nợ bằng tài sản thế chấp là rất phổ biến. Tuy nhiên, không ít người còn thắc mắc: nếu vay tiền thế chấp tài sản, thì có bắt buộc phải ra công chứng không? Nếu không công chứng thì hợp đồng đó có giá trị pháp lý không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ những điểm quan trọng theo quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm: Bạn tưởng đã chắc chắn mọi thứ? Chỉ thiếu bước công chứng hợp đồng vay tiền, mọi rủi ro sẽ ập đến.
1. Vay tiền thế chấp là gì?
Theo Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, thế chấp tài sản là việc một bên dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ đối với bên kia, nhưng không chuyển giao tài sản. Trong giao dịch vay tiền, người vay có thể thế chấp tài sản như quyền sử dụng đất, xe ô tô, sổ tiết kiệm… để bảo đảm trả nợ đúng hạn.
Vay tiền thế chấp là hình thức cho vay có tài sản đảm bảo, nhằm bảo vệ quyền lợi của bên cho vay và ràng buộc nghĩa vụ của bên vay.
2. Hợp đồng thế chấp tài sản có cần công chứng không?
2.1 Trường hợp bắt buộc công chứng
Theo quy định tại khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013 và Điều 119 Luật Nhà ở 2014, nếu tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất, nhà ở hoặc bất động sản khác, thì hợp đồng thế chấp bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực tại cơ quan có thẩm quyền.
Điều 47 Luật Công chứng 2014 cũng xác định rằng: Hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản phải được công chứng để có hiệu lực pháp luật, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
>>> Xem thêm: Lập hợp đồng vay tiền đúng chuẩn – Những điều không được bỏ sót.
2.2 Trường hợp không bắt buộc công chứng
Nếu tài sản thế chấp là động sản không đăng ký (như máy móc, thiết bị, tài sản không yêu cầu sở hữu giấy tờ), thì không bắt buộc công chứng. Tuy nhiên, để tăng tính pháp lý và hạn chế tranh chấp, các bên vẫn nên thực hiện công chứng tự nguyện.
3. Nếu không công chứng thì hợp đồng vay tiền thế chấp có hiệu lực không?
Hợp đồng thế chấp tài sản không được công chứng trong các trường hợp bắt buộc (ví dụ: nhà đất) sẽ bị xem là vô hiệu về hình thức theo Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015. Khi đó, giao dịch vay tiền vẫn có thể được công nhận, nhưng thỏa thuận về tài sản thế chấp sẽ không được pháp luật bảo vệ. Điều này gây rủi ro lớn cho bên cho vay, đặc biệt khi bên vay không trả nợ.
Trường hợp 1: Ông A cho bà B vay 1 tỷ đồng, bà B thế chấp quyền sử dụng đất đứng tên bà tại phường X, quận Y. Hai bên ký giấy vay tiền có ghi rõ tài sản thế chấp nhưng không công chứng. Sau đó bà B không trả nợ. Tòa tuyên hợp đồng vay tiền có hiệu lực, nhưng bác phần thế chấp vì chưa được công chứng theo quy định của Luật Đất đai.
Trường hợp 2: Vợ chồng anh C vay 500 triệu đồng từ một người bạn và thế chấp căn nhà chung. Họ lập hợp đồng vay có kèm theo hợp đồng thế chấp nhà đất, được công chứng tại văn phòng công chứng. Khi không trả nợ, bên cho vay khởi kiện, và tòa án công nhận hiệu lực hợp đồng vay lẫn thế chấp, cho phép xử lý tài sản để thu hồi nợ.
>>> Xem thêm: Có được sửa đổi hợp đồng sau khi đã công chứng tại văn phòng công chứng không?
5. Những lưu ý khi thực hiện vay tiền thế chấp
Kiểm tra loại tài sản thế chấp có thuộc trường hợp bắt buộc công chứng hay không
Nếu là tài sản chung (như vợ chồng), cần sự đồng ý của tất cả đồng sở hữu
Hợp đồng thế chấp nên ghi rõ quyền, nghĩa vụ, phương thức xử lý tài sản khi bên vay không trả
Nên công chứng cả hợp đồng vay và hợp đồng thế chấp để tạo giá trị pháp lý đồng bộ
Kết luận
Vay tiền thế chấp là hình thức phổ biến giúp bảo đảm quyền lợi cho bên cho vay, nhưng đi kèm đó là yêu cầu pháp lý rõ ràng. Nếu tài sản thế chấp là bất động sản, nhà đất, thì bắt buộc phải công chứng thì hợp đồng mới có giá trị. Trong mọi trường hợp, để tránh rủi ro, việc công chứng hợp đồng vay và thế chấp là lựa chọn an toàn và minh bạch cho cả hai bên.
Nếu bạn cần tư vấn soạn thảo và công chứng hợp đồng vay tiền thế chấp, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được hỗ trợ chính xác, nhanh chóng và đúng quy định pháp luật.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
