Hợp đồng đặt cọc và trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Bồi thường hợp đồng đặt cọc là vấn đề pháp lý thường gặp trong các giao dịch mua bán nhà đất, xe cộ, tài sản có giá trị… Khi một bên vi phạm nghĩa vụ cam kết, hậu quả pháp lý có thể là mất cọc hoặc phải hoàn trả tiền cọc kèm bồi thường thiệt hại. Bài viết sẽ phân tích căn cứ pháp lý, trách nhiệm của các bên và ví dụ minh họa cụ thể.
>>> Xem thêm:Tại sao công chứng là chìa khóa giúp tránh kiện tụng trong mua bán nhà đất?
1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh hợp đồng đặt cọc
1.1 Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015:
“Đặt cọc là việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc tài sản để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng dân sự.”
1.2 Điều kiện để phát sinh nghĩa vụ bồi thường hợp đồng đặt cọc
Căn cứ Điều 328 khoản 2:
Nếu bên đặt cọc từ chối giao kết/thực hiện hợp đồng → mất cọc.
Nếu bên nhận đặt cọc từ chối giao kết/thực hiện hợp đồng → trả lại cọc và bồi thường thiệt hại (gấp đôi hoặc theo thỏa thuận).
2. Trường hợp dẫn đến bồi thường hợp đồng đặt cọc
2.1 Một bên vi phạm cam kết hợp đồng
>>> Xem thêm: Đừng ký Hợp đồng đặt cọc nếu bạn chưa biết 5 điều sau!
Nếu một bên không thực hiện đúng thỏa thuận (ví dụ không ký hợp đồng mua bán đúng hạn), sẽ phát sinh nghĩa vụ bồi thường thiệt hại bên kia.
2.2 Hủy hợp đồng vì lỗi chủ quan
Các lý do như đổi ý, tăng giá, không còn nhu cầu, dù chưa gây thiệt hại thực tế cũng có thể làm phát sinh nghĩa vụ trả lại cọc và bồi thường theo thỏa thuận.
2.3 Có thỏa thuận cụ thể trong bồi thường hợp đồng đặt cọc
Nhiều hợp đồng đặt cọc nêu rõ:
“Nếu bên A vi phạm, mất cọc. Nếu bên B vi phạm, phải trả lại cọc và bồi thường gấp 02 lần số tiền cọc.”
Đây là điều khoản ràng buộc pháp lý có hiệu lực, trừ khi bị tuyên vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật.
Trường hợp 1: Anh T đặt cọc 100 triệu đồng mua nhà của chị H. Hợp đồng nêu rõ nếu chị H không giao dịch đúng hạn, phải hoàn lại cọc và bồi thường gấp đôi. Sau 1 tháng, chị H từ chối bán vì có người trả giá cao hơn. Anh T kiện ra tòa và được tuyên nhận lại 100 triệu + 100 triệu bồi thường.
Trường hợp 2: Chị P đặt cọc mua xe ô tô, nhưng đổi ý không muốn mua nữa. Bên bán giữ cọc 50 triệu đúng theo hợp đồng. Chị P không thể đòi lại vì lỗi vi phạm thuộc về mình.
5. Lưu ý khi soạn thảo hợp đồng đặt cọc
Ghi rõ mục đích đặt cọc (giao kết hay thực hiện hợp đồng).
Nêu cụ thể mức phạt cọc và bồi thường nếu có vi phạm.
Chỉ nên ký hợp đồng khi có đầy đủ thông tin pháp lý liên quan đến đối tượng giao dịch.
Nên có người làm chứng hoặc công chứng hợp đồng đặt cọc để đảm bảo hiệu lực chứng minh khi tranh chấp xảy ra.
>>> Xem thêm: Cách tính phí làm dịch vụ sổ đỏ, làm sổ đỏ nhà đất Hà Nội hết bao nhiêu tiền?
Bồi thường hợp đồng đặt cọc là biện pháp bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bên không vi phạm. Để tránh thiệt hại, các bên cần soạn thảo hợp đồng chặt chẽ, ghi rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, mức bồi thường và tuân thủ đúng thời hạn thực hiện. Nếu phát sinh tranh chấp, nên thương lượng trước khi đưa ra tòa để tiết kiệm thời gian và chi phí pháp lý.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
