Xử lý tranh chấp đất đai sau công chứng — Các bước pháp lý cần làm
Tranh chấp đất đai xảy ra sau khi hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho hay mua bán đất đã được công chứng hợp pháp không phải là hiếm. Nhiều người lầm tưởng việc công chứng là đã “an toàn tuyệt đối”, nhưng thực tế phát sinh tranh chấp vẫn có thể xảy ra. Vậy xử lý tranh chấp đất đai sau công chứng như thế nào? Cần làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn các bước pháp lý cần làm, kèm căn cứ pháp luật và ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Đừng bỏ lỡ cơ hội sử dụng dịch vụ chất lượng tại văn phòng công chứng đáng tin cậy.
1. Thế nào là tranh chấp đất đai sau công chứng?
Tranh chấp đất đai sau công chứng là tình huống xảy ra sau khi hai bên đã ký hợp đồng liên quan đến quyền sử dụng đất (như mua bán, tặng cho…) và đã được công chứng tại văn phòng công chứng, nhưng một trong các bên không thực hiện đúng cam kết hoặc có bên thứ ba khiếu kiện liên quan đến quyền sử dụng đất.
1.1 Các dạng tranh chấp thường gặp trong xử lý tranh chấp đất đai
Bên bán từ chối giao đất sau khi nhận tiền
Phát sinh tranh chấp ranh giới, diện tích thật khác với hợp đồng
Đất đang bị tranh chấp, kê biên, hoặc thuộc sở hữu chung nhưng chỉ một người ký bán
3.2 Hòa giải tại UBND cấp xã khi xử lý tranh chấp đất đai
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, khi phát sinh tranh chấp đất đai, trước tiên bắt buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã nếu tranh chấp chưa rõ ranh giới, quyền sử dụng đất.
Lưu ý: Đối với tranh chấp liên quan đến hợp đồng dân sự đã công chứng, có thể nộp đơn khởi kiện trực tiếp tại tòa nếu hòa giải không cần thiết (ví dụ: tranh chấp tiền, tài sản đã chuyển nhượng).
Nếu hòa giải không thành hoặc không áp dụng được, bạn có quyền khởi kiện. Cần chuẩn bị:
Đơn khởi kiện (ghi rõ yêu cầu tòa án tuyên vô hiệu, yêu cầu bồi thường, buộc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng…)
Các chứng cứ đã nêu trên
Nộp tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp
3.4 Yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (nếu cần)
Trường hợp bên kia đang thực hiện hành vi gây thiệt hại như chuyển nhượng cho người khác, hủy giấy tờ…, người khởi kiện có thể yêu cầu tòa áp dụng biện pháp “cấm chuyển dịch quyền sử dụng đất” theo Điều 114 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
4. Ví dụ thực tế về tranh chấp đất đai sau công chứng
Trường hợp ông Hưng tại Hà Nội:
Ông Hưng bán mảnh đất 120m2 tại Hà Đông cho ông Lâm, hai bên ký hợp đồng công chứng và ông Lâm thanh toán đầy đủ. Tuy nhiên, sau đó con trai ông Hưng gửi đơn kiện vì cho rằng mảnh đất là tài sản chung của gia đình và việc bán đất không có sự đồng ý của các đồng sở hữu. Tòa án đã tuyên hợp đồng vô hiệu một phần vì vi phạm điều kiện giao dịch về tài sản chung theo Điều 213 Bộ luật Dân sự 2015. Ông Lâm được nhận lại tiền, nhưng mất thời gian và chi phí kiện tụng hơn 1 năm.
5. Những lưu ý khi xử lý tranh chấp đất đai sau công chứng
Không nên tự ý “giữ đất”, “chiếm đất” vì có thể bị xử phạt hành chính
Tuy công chứng tạo ra chứng cứ mạnh, nhưng không bảo đảm tính hợp pháp tuyệt đối nếu thông tin sai lệch
Cần kiểm tra kỹ tính pháp lý của sổ đỏ, tình trạng tranh chấp, đồng sở hữu trước khi ký
Nên nhờ luật sư hoặc chuyên gia tư vấn tranh chấp đất đai ngay từ khi phát sinh vấn đề
Xử lý tranh chấp đất đai sau công chứng đòi hỏi hiểu rõ trình tự pháp lý, lựa chọn đúng cách thức khởi kiện, hòa giải hay thương lượng. Công chứng không có nghĩa là không thể phát sinh tranh chấp. Để bảo vệ quyền lợi, người dân nên chủ động kiểm tra pháp lý và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ khi cần giải quyết qua tòa án.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
