Giải quyết tranh chấp hợp đồng góp vốn: hòa giải hay kiện tụng?

Giải quyết tranh chấp góp vốn là một trong những vấn đề thường gặp trong hoạt động đầu tư, kinh doanh, đặc biệt là giữa các cá nhân hoặc tổ chức góp vốn cùng nhau thành lập doanh nghiệp, hợp tác kinh doanh. Khi phát sinh mâu thuẫn về nghĩa vụ, quyền lợi, việc lựa chọn hòa giải hay khởi kiện là điều cần cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên quy định pháp luật hiện hành và tính chất tranh chấp cụ thể.

 >>> Xem thêm: Bạn đã biết cách chọn văn phòng công chứng chuyên nghiệp chưa? Tìm hiểu ngay!

1. Hiểu rõ tranh chấp góp vốn là gì?

1.1. Tranh chấp góp vốn là loại tranh chấp dân sự phổ biến

Tranh chấp góp vốn thường xảy ra khi các bên có mâu thuẫn liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ góp vốn, phân chia lợi nhuận, định giá tài sản góp vốn, quyền quản lý, hoặc rút vốn khỏi doanh nghiệp/hợp đồng hợp tác.

Ví dụ:

Anh A và chị B cùng góp vốn mở quán cà phê, thỏa thuận mỗi người 50% vốn và chia lợi nhuận đều. Sau 6 tháng, anh A yêu cầu rút toàn bộ vốn do cho rằng chị B không minh bạch tài chính, trong khi chị B từ chối vì quán chưa thu hồi vốn. Tranh chấp phát sinh do không rõ ràng điều khoản rút vốn trong hợp đồng.

1.2. Căn cứ pháp lý điều chỉnh tranh chấp góp vốn

• Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 385 về hợp đồng)

• Luật Doanh nghiệp 2020 (Điều 47, 68, 75 về góp vốn và quyền nghĩa vụ thành viên/cổ đông)

• Luật Trọng tài thương mại 2010 (nếu chọn trọng tài)

• Luật Tố tụng dân sự 2015 (nếu khởi kiện ra tòa)

 >>> Xem thêm: Những loại giấy tờ nào bắt buộc phải chứng thực để được sử dụng hợp pháp?

2. Các phương thức giải quyết tranh chấp góp vốn phổ biến

2.1. Hòa giải – Giải pháp linh hoạt, tiết kiệm chi phí

Hòa giải là việc các bên tự thương lượng hoặc nhờ bên thứ ba trung lập hỗ trợ nhằm đạt được thỏa thuận về tranh chấp.

Ưu điểm:

• Tiết kiệm thời gian, chi phí

• Giữ được mối quan hệ hợp tác

• Linh hoạt trong nội dung thỏa thuận

Tuy nhiên, hòa giải chỉ hiệu quả khi hai bên thiện chí và có thể đạt được sự đồng thuận. Nếu không, hòa giải có thể chỉ là bước kéo dài thời gian.

Ví dụ:

Ba người góp vốn kinh doanh nhà hàng, do mâu thuẫn trong phân chia lợi nhuận nên xảy ra tranh chấp. Sau khi hòa giải với sự hỗ trợ của luật sư, các bên đồng ý điều chỉnh lại tỷ lệ chia lợi nhuận và tiếp tục hợp tác.

2.2. Khởi kiện – Giải pháp pháp lý rõ ràng, có tính cưỡng chế

Nếu hòa giải không thành, khởi kiện ra Tòa án là phương thức phổ biến và có tính ràng buộc pháp lý.

Điều kiện khởi kiện:

• Có hợp đồng góp vốn rõ ràng

• Có chứng cứ chứng minh vi phạm

• Tranh chấp thuộc thẩm quyền Tòa án

Thời hiệu khởi kiện: 03 năm kể từ ngày phát sinh tranh chấp theo quy định tại Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015.

 >>> Xem thêm: Xử lý vi phạm hợp đồng góp vốn: bồi thường thiệt hại thế nào?

Ưu điểm:

• Phán quyết có hiệu lực cưỡng chế thi hành

• Bảo vệ được quyền lợi rõ ràng

Nhược điểm:

• Tốn thời gian và chi phí tố tụng

• Có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các bên

Ví dụ:

Công ty X và công ty Y góp vốn theo hợp đồng để đầu tư dự án bất động sản. Sau đó, công ty Y không chuyển tiền như cam kết. Công ty X khởi kiện ra Tòa yêu cầu buộc thực hiện nghĩa vụ góp vốn, đồng thời bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng.

2.3. Trọng tài thương mại – Phù hợp với hợp đồng có điều khoản trọng tài

Nếu hợp đồng có điều khoản chọn trọng tài thương mại, các bên không thể khởi kiện ra Tòa mà phải nộp đơn tại Trung tâm Trọng tài (ví dụ: VIAC).

Ưu điểm:

• Giải quyết nhanh chóng

• Quy trình linh hoạt, bảo mật

• Phán quyết có hiệu lực tương tự bản án

Nhược điểm:

• Phí trọng tài cao hơn Tòa

• Không phù hợp với tranh chấp nhỏ

 >>> Xem thêm: Công chứng giấy tờ để sử dụng ở nước ngoài – Có cần lãnh sự quán không?

3. Nên chọn hòa giải hay kiện tụng khi giải quyết tranh chấp góp vốn?

3.1. Giải quyết tranh chấp góp vốn: Hòa giải phù hợp khi:

• Các bên còn thiện chí hợp tác

• Tranh chấp nhỏ hoặc chỉ mang tính hiểu lầm

• Không muốn công khai mâu thuẫn

3.2. Giải quyết tranh chấp góp vốn: Kiện tụng phù hợp khi:

• Bên còn lại cố tình vi phạm, không hợp tác

• Tranh chấp ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi

• Cần sự can thiệp cưỡng chế của pháp luật

Gợi ý: Nên thử hòa giải trước, nếu không đạt được thỏa thuận thì mới tiến hành khởi kiện. Việc lựa chọn phương thức phù hợp sẽ giúp tiết kiệm thời gian và bảo vệ quyền lợi tối ưu.

4. Lưu ý để tránh tranh chấp khi góp vốn

• Soạn hợp đồng góp vốn chặt chẽ, quy định rõ điều khoản về tỷ lệ góp vốn, thời điểm góp, quyền và nghĩa vụ của từng bên.

• Lập vi bằng hoặc công chứng hợp đồng góp vốn để tăng tính pháp lý.

• Lưu giữ đầy đủ chứng cứ về giao dịch góp vốn, như chuyển khoản ngân hàng, biên nhận tiền.

 >>> Xem thêm: Góp vốn bằng nhà đang thế chấp – Hợp đồng góp vốn bằng nhà đất có được công nhận?

5. Kết luận

Giải quyết tranh chấp góp vốn là một quá trình cần sự tỉnh táo, hiểu luật và cân nhắc giữa hòa giải và kiện tụng. Trong nhiều trường hợp, hòa giải có thể giúp hàn gắn mối quan hệ và tiết kiệm chi phí, nhưng nếu đối phương không hợp tác hoặc vi phạm nghiêm trọng, thì khởi kiện là biện pháp hợp pháp và cần thiết để bảo vệ quyền lợi của bạn.