Các trường hợp hợp đồng thuê tài sản bị tuyên vô hiệu
Hợp đồng thuê tài sản là một trong những loại hợp đồng dân sự phổ biến, thường được sử dụng trong các giao dịch liên quan đến nhà ở, phương tiện, mặt bằng, máy móc thiết bị… Tuy nhiên, không phải hợp đồng thuê tài sản nào cũng hợp pháp. Trong một số trường hợp, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu nếu vi phạm điều kiện có hiệu lực theo quy định pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ các trường hợp hợp đồng bị tuyên vô hiệu và cách phòng tránh rủi ro.
>>> Xem thêm: Những văn bản nào không bắt buộc phải thực hiện tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng thuê tài sản là gì?
Theo quy định tại Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê sử dụng trong một thời hạn nhất định, còn bên thuê phải trả tiền thuê.
Ví dụ minh họa: Anh A ký hợp đồng thuê một căn nhà của chị B trong 2 năm để mở quán cà phê. Đây là một hợp đồng thuê tài sản, trong đó nhà ở là đối tượng được thuê, bên thuê có nghĩa vụ trả tiền định kỳ hàng tháng.
2. Các trường hợp hợp đồng thuê tài sản bị tuyên vô hiệu
Hợp đồng thuê tài sản vi phạm điều kiện về năng lực chủ thể
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một trong các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng là các bên tham gia phải có đầy đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự. Nếu một bên trong hợp đồng thuê tài sản là người chưa đủ tuổi, mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có quyền ký hợp đồng thì hợp đồng có thể bị vô hiệu.
Ví dụ minh họa: Một người 15 tuổi ký hợp đồng cho thuê căn nhà thuộc quyền sở hữu của cha mẹ mà không được ủy quyền hợp pháp. Trường hợp này, hợp đồng có khả năng bị tuyên vô hiệu do người ký không có năng lực pháp lý phù hợp.
Hợp đồng thuê tài sản giả tạo nhằm che giấu giao dịch khác
Theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự giả tạo nhằm che giấu giao dịch khác thì bị vô hiệu. Trong thực tế, nhiều người lập hợp đồng thuê tài sản chỉ để hợp thức hóa việc sử dụng tài sản nhưng mục đích thật lại là chuyển nhượng, thế chấp hoặc cầm cố.
>>> Xem thêm: Người dân cần chuẩn bị gì trước khi tiếp cận dịch vụ công chứng để tránh rủi ro pháp lý?
Ví dụ minh họa: Ông C ký hợp đồng cho thuê căn nhà của mình cho người quen với giá 1 triệu đồng/tháng trong 10 năm, nhưng thực tế đó là hình thức để che giấu việc bán nhà khi chưa đủ điều kiện chuyển nhượng. Hợp đồng này có thể bị tòa án tuyên vô hiệu.
Hợp đồng thuê tài sản có đối tượng không phù hợp quy định pháp luật
Tài sản được cho thuê phải là tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp của bên cho thuê. Nếu đối tượng thuê không hợp pháp, hợp đồng sẽ bị vô hiệu.
Ví dụ minh họa: Anh D ký hợp đồng cho thuê một phần đất công viên thuộc đất công cộng không được phép khai thác cho thuê. Khi bị phát hiện, hợp đồng sẽ bị cơ quan có thẩm quyền tuyên vô hiệu vì đối tượng thuê không hợp pháp.
Hợp đồng thuê tài sản có nội dung, mục đích vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội
Theo quy định tại Điều 123 Bộ luật Dân sự, giao dịch dân sự có nội dung hoặc mục đích vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội thì bị vô hiệu.
Ví dụ minh họa: Một bên cho thuê căn nhà để sử dụng vào mục đích mở sòng bạc, kinh doanh hàng cấm hoặc hoạt động trái pháp luật. Dù hợp đồng có chữ ký của hai bên, nhưng nếu mục đích thuê trái pháp luật thì vẫn bị tuyên vô hiệu.
Hợp đồng thuê tài sản vi phạm quy định về hình thức bắt buộc
Đối với một số loại tài sản như nhà ở, quyền sử dụng đất, theo luật quy định phải lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực thì mới hợp pháp.
Ví dụ minh họa: Ông E cho thuê quyền sử dụng đất trong 20 năm bằng hợp đồng viết tay, không công chứng. Khi xảy ra tranh chấp, tòa án có thể tuyên hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ đúng hình thức pháp lý theo Luật Đất đai và Bộ luật Dân sự.
3. Hậu quả pháp lý khi hợp đồng thuê tài sản bị tuyên vô hiệu
Khi hợp đồng thuê tài sản bị tuyên vô hiệu, theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, đồng thời bên có lỗi gây thiệt hại sẽ phải bồi thường.
Ví dụ minh họa: Anh G thuê mặt bằng sai quy định và bị tuyên vô hiệu sau 6 tháng kinh doanh. Chủ nhà phải trả lại tiền thuê còn lại, anh G phải trả lại mặt bằng. Nếu anh G gây hư hỏng mặt bằng trong thời gian sử dụng, anh sẽ phải bồi thường thiệt hại.
4. Cách phòng tránh rủi ro
Luôn xác minh thông tin pháp lý của bên cho thuê và quyền sở hữu tài sản Lập hợp đồng rõ ràng, đúng hình thức pháp luật quy định Công chứng hợp đồng nếu tài sản có giá trị lớn hoặc theo luật yêu cầu Không ký hợp đồng nếu mục đích sử dụng tài sản trái quy định pháp luật
Việc chủ động kiểm tra và tuân thủ quy định sẽ giúp bạn hạn chế tối đa khả năng bị tuyên vô hiệu và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Hợp đồng thuê tài sản chỉ có hiệu lực khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về chủ thể, đối tượng, hình thức và mục đích. Các trường hợp vi phạm các điều kiện này đều có thể dẫn đến hậu quả pháp lý là hợp đồng bị tuyên vô hiệu. Do đó, khi tham gia giao kết hợp đồng, các bên cần nắm rõ quy định pháp luật để tránh những rủi ro không đáng có. Nếu chưa chắc chắn, nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc đơn vị tư vấn pháp lý chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn pháp lý trong quá trình giao dịch.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
